Thuis opbaren, waarom en hoe doe je dat?
December 2010, de maand van de feestdagen is altijd al een wat hectische maand. Eerst is er Sinterklaas natuurlijk. En een sinterklaasavond zonder surprises en gedichten is voor mij geen sinterklaas. Dus ook hier in huis, en van uitwonende kinderen en familie, werd druk geknutseld en voorbereid. Door ziekte ontbrak oma Maggie echter. Haar zakken met kado’tjes hadden we natuurlijk wel paraat, daar had ze wel voor gezorgd, maar zo’n humorvol feest zonder haar is toch gek. En nu zijn we ons dan binnen familiekring aan het voorbereiden op een leven zonder haar.
Gelukkig hebben we al heel wat gesprekken met Maggie gevoerd over hoe zij straks zou willen dat de boel geregeld wordt. Een van haar wensen is dat ze in een prachtige beklede kartonnen kist wordt gecremeerd. Maar heb je het nieuws soms gevolgd? Er wordt namelijk heel wat over kartonnen kisten geschreven en gezegd op dit moment. Crematoria hebben het advies gekregen van de overkoepelende organisatie geen kartonnen kisten te accepteren. Toen ik dat bericht las, ben ik gelijk naar Ockenburgh toegerend om te vragen hoe zij daar nou over dachten en heb ik gesproken met een paar kartonnen kisten verkopers. En zo is een samenwerking ontstaan tussen Ockenburgh, Kisten met Liefde en Betrokken Uitvaarten, om een test te doen en af te spreken hoe een beklede kartonnen kist voor het crematorium veilig ingevoerd kan worden. Want een niet-beklede kartonnen kist heeft bij Ockenburgh tot op heden geen problemen opgeleverd.
Hier in Den Haag is het gebruik van een kartonnen kist in een crematorium dus nog niet van de baan. En hopelijk gaat dat ook nooit gebeuren. De leveranciers van de kisten en het crematorium willen dolgraag meedenken over hoe een kartonnen kist veilig kan worden gebruikt.
Een tweede wens is dat Maggie graag thuis opgebaard wil worden. Gewoon in haar eigen omgeving, waar ze zich fijn voelde, te midden van al haar eigen spullen, kinderen en kleinkinderen. Het hoofdartikel gaat dan ook over die wens.
Hectische tijden dus, maar voor nu wil ik je warme en fijne kerstdagen en een mooie jaarwisseling toewensen,
Thuis opbaren, waarom en hoe doe je dat?
Hoe mooi een opbaarcentrum er ook uit kan zien, hoe gastvrij het personeel ook is, het is niet thuis. Degene, die je lief hebt, ligt meestal ergens in een koelcel. Als je wilt langsgaan moet je een afspraak maken. Spontaan even binnen lopen of gewoon een paar uur rond hangen, of even frutselen aan je dierbare, of er midden in de nacht binnen te lopen en er tegen praten, of er gewoon voor een paar seconde even een blik op te werpen, of er in stilte omheen te zitten met je familie, of een film kijken in zijn/haar nabijheid of een bord eten opeten, huilen en lachen. Het kan alleen op afgesproken momenten.
Dit opbaarcentrum kan een prima oplossing zijn om allerlei redenen. En er is ook niets mis mee. Maar ben je opzoek naar intimiteit en nabijheid, het gevoel dat iemand er toch nog even helemaal bij is, dat hij er nog helemaal bij hoort, dat je gewoon zelf wil bepalen wanneer je bij je dierbare gaat zitten, dan is thuis opbaren de eerste optie. Samen met je uitvaartondernemer kun je bespreken hoe en of je dat kunt doen.
Waar doe je dat dan ?
Als iemand nog een eigen plek heeft, kun je hem daar misschien opbaren. Dat kan in de slaapkamer, of een andere plek zoals de woonkamer of de schuur. Binnenkort is er zelfs een mobiel opbaarhuisje te huur, en zou je dat in een tuin kunnen plaatsen als die groot genoeg is. Maar je zou je ook kunnen bedenken dat je het bij een ander thuis doet. Bij een zus, een broer, dochter, zoon, vader of moeder. Gewoon omdat de ruimte daar zich er beter voor leent of omdat sommige mensen er in eerste instantie meer of minder moeite mee hebben dan anderen.
Of iemand thuis overlijdt of in een ziekenhuis of hospice maakt niet uit. Je kunt iemand altijd naar de plek laten brengen, waar je hem/haar wilt opbaren.
Hoe doe je dat dan ?
Dat kan op verschillende manieren, op bed met een koeling of op een opbaarplank of in een kist. Als iemand op bed of een opbaarplank is opgebaard, geeft dat nog een heel toegankelijk gevoel. Een kist schept al snel iets meer afstand. Ergens in de loop van de dagen of op de dag van de uitvaart, kun je dan je dierbare in de kist of ander definitief omhulsel leggen.
Waar moet je rekening mee houden ?
Je dierbare moet natuurlijk altijd op een waardige manier het huis kunnen verlaten. Er moet dus gekeken worden waar iemand het beste in de kist gelegd kan worden om je dierbare op een goede manier het huis te kunnen dragen. Eens was er een familie waarvan de dierbare lag opgebaard in een kleine flat. Er was geen lift. We hebben de dierbare op een brancard naar beneden gebracht en daar in de hal met de familie hun dierbare in de kist gelegd. Flat bewoners kunnen even gewaarschuwd worden en bij de deur kan iemand even staan.
Heel soms gaat de lichamelijke toestand van iemand die is overleden snel achteruit en is het niet meer mogelijk om iemand te tonen. Dan kun je altijd alsnog een keuze maken iemand over te brengen naar een rouwcentrum, of ervoor te kiezen de kist voortijdig te sluiten. Dit doe je altijd in samenspraak met je uitvaartondernemer. Hij/Zij houdt in de gaten hoe het met de lichamelijk conditie van je dierbare is gesteld en houd je daarvan op de hoogte.
Als je niet wil dat anderen je dierbare nog zien, maar de naaste familie wel
Dat kan natuurlijk, als iemand heel ziek is geweest. Je kunt mensen uitnodigen voor een afscheidsdienst en geen afscheid nemen vooraf bieden. Wil je toch gelegenheid geven afscheid te nemen dan kun je dat doen door de kist te sluiten of door iemand in doeken te wikkelen zodat alleen zijn contouren nog zichtbaar zijn.
Een deel van de familie wil wel, een ander deel niet kijken
Het kan ook zijn dat een deel van de familie wel iemand nog wil zien en een deel niet. Dat is allemaal prima. Zolang ieder maar vrij is te doen wat voor hem goed is. Als je iemand in een aparte kamer legt is iedereen vrij die wel of niet te betreden. Anders kun je je dierbare afschermen met bijvoorbeeld kamerschermen, zodat je gelegenheid tot kiezen hebt.
In onderling overleg en samen met je uitvaartondernemer vind je de oplossing die het beste bij je past. Mooi vind ik om te zien en te ervaren, dat het vrijelijk binnen kunnen lopen en de vertrouwdheid van de eigen omgeving dit laatste stukje van het afscheid nemen ook zo eigen maakt. Hoe verdrietig en pijnlijk het ook is, het is ook mooi.