Wie legt je dierbare in de kist?
Als ik bij families thuis kom en de eerste aanzet tot de organisatie van een uitvaart is ingang gezet, merk ik heel vaak een zekere ontspanning bij de familie op. De overledene is verzorgd, beslissingen over hoe de uitvaart vorm gaat krijgen zijn genomen, kaarten zijn misschien al de deur uit. Er ontstaat wat ruimte en dan komen er ook vaak vragen mjin kant op over waarom ik dit beroep heb gekozen en of ik er niet vreselijk droevig van wordt.
Zo had ik laatst ook een gesprek met een gezin. Oude vrienden van me belde me op om te vragen of ik een uitvaart voor hun familie wilde regelen. Nadat alle eerste maatregelen door een collega waren getroffen, omdat ik op het moment dat ze belde bezig was met een uitvaart, reed ik aan het einde van de middag bij ze langs en trof daar ook hun dochters aan, die ik nog nooit ontmoet had. We zaten gezamenlijk aan de eettafel thee te drinken en raakten in een geanimeerd gesprek. Binnen zeer korte tijd ontstond er een enorm vertrouwelijke en warme sfeer en begonnen de meiden mij het hemd van het lijf te vragen. En ook dook daar de vraag op of het beroep me niet vreselijk verdrietig maakt.
Natuurlijk is het soms moeilijk en pink ik ook geregeld mijn tranen weg. Dat hoort er ook bij, maar er mag ook gelachen worden. Het geeft vooral veel voldoening als mensen, in al hun verdriet, bewust en vol liefde en mededogen voor de overledene en elkaar, afscheid kunnen nemen van hun dierbare op een manier die hen past. Met als doel een herinnering te hebben, waar je later met een goed gevoel op terug kijkt. Eigenlijk ben je als uitvaartonderneemster juist voortdurend en volop met het leven bezig.
Wie legt je dierbare in de kist ?
Uitgeleide
Laatst stond ik in een hospice. Familie, vrienden, hospicemedewerkers en ik gingen een man uitgeleide doen die er de dag te voren was overleden. Uitgeleide doen is een vast ritueel, altijd uitgevoerd wanneer een overledene het hospice verlaat. Dit gebeurt er zeer zorgvuldig en respectvol. Voor dit ritueel wordt de kist bedekt met een mooie doek. In de hal stellen familie, vrienden en hospicemedewerkers zich op om de overledene te ontvangen als hij de hal binnenkomt. Er wordt muziek gedraaid en iets over de overledene verteld. Daarna wordt de overledene naar buiten gebracht onder begeleiding van alle aanwezigen en in de auto gezet. Stapvoets verdwijnt de auto uit het zicht, nagekeken door de achterblijvers.
Van mijn stuk gebracht !
Dit alles had de familie waar ik voor werkte nog in het verschiet. De kist waar de man in gelegd zou worden werd net gebracht. Ik nodigde de vrouw en kinderen van de overledene, als ze daar voor voelden, uit om te helpen de man in de kist te leggen.
Groot was mijn verbazing toen een medewerkster van het hospice tegen mij zei dat ze was vergeten de familie te waarschuwen voor dit moment omdat het “niet zo fijn is om te zien”. Zij vroeg mij de familie aan te raden er niet bij aanwezig te zijn. Even was ik volkomen van mijn stuk. Als het enigszins mogelijk is doe ik dit het liefst samen met de familie zonder verdere toeschouwers. Ik heb nog nooit iemand die hieraan heeft geholpen horen zeggen dat het niet zo fijn was. Het is zo’n ongelooflijk intiem en teder moment, het is juist een gemiste kans dit moment voorbij te laten gaan. Ik was ontzettend verbaasd in deze omgeving, waar mensen gewend zijn aan de dood, geconfronteerd te worden met angst voor deze handeling.
Hoe gebeurt het in de kist leggen ?
In overleg met de familie en eventuele ondersteuners bepalen we daags te voren wat de beste manier is om de overledene in de kist te leggen. De ruimte en de plek waar de overledene ligt beperkt de mogelijkheden meestal. Zo heb ik bijvoorbeeld samen met de familie mensen in de kist gelegd in de hal van een flat, de kelder, de gang van een huis, op de 1e etage in de studeerkamer, de huiskamer, de slaapkamer etc. Soms moeten mensen daarvoor naar beneden worden gebracht. Dit kan dan gebeuren op een brancard of gewoon in een laken. Iedereen is vrij zelf te bepalen waar hij helpen wil en wanneer. Kinderen, vrouwen, mannen, ouderen iedereen kan een handje helpen en, zo is mijn ervaring, weet iedereen precies waar voor hem de grenzen liggen. Juist dat maakt het ook zo mooi. Aarzelend zie je mensen steeds een stapje dichter naar de dode doen, en daarmee de dood omarmen in hun leven.
Schoonheid van het ritueel
Maar goed nu stond ik in de hal van het hospice en ik voelde me door de stelligheid van de vrouw even uit balans gebracht. Na een moment van aarzeling zei ik haar dat ik mensen eigenlijk altijd samen met familie in de kist leg en vertrok naar boven.
Eenmaal boven werd ik weer bevestigd in de schoonheid van dit moment en ritueel. De man lag nog op zijn eigen bed en hij werd door zijn vrouw samen met hun kinderen liefdevol en zacht in zijn kist gevleid. Hij werd toegedekt met de bij de kist passende wade en allerlei voorwerpen als tekeningen, schelpen en een rozenkrans werden meegegeven. Hij kreeg nog zoenen en werd gestreeld. Liefdevol werd er afscheid van hem genomen. Wie er behoefte aan had, had nog even een moment met hem alleen. Vervolgens sloten we de kist gezamenlijk en legden de doek van het hospice over de kist.
Uitgeleide
De mensen beneden werden gewaarschuwd dat de overledene eraan kwam en het uitgeleide ritueel nam een aanvang, toen de kist de lift uitkwam.
Heb je vragen, opmerkingen of suggesties dan kun je me natuurlijk altijd bellen